มะขามป้อม สรรพคุณ ประโยชน์ ผลข้างเคียง ป้องรักษาโรค แก้ไอ เจ็บคอ ลดเสมหะ แก้หวัด ยาระบาย แก้ท้องผูก บำรุงร่างกาย สมุนไพร มะขามป้อม แคปซูล
มะขามป้อม เป็นสมุนไพรประเภทหนึ่งที่มีการประยุกต์ใช้ผลดีด้านของกินรวมทั้งใช้เป็นยาสมุนไพรมานานแล้วอีกทั้งในประเทศไทยแล้วก็ต่างถิ่น
มะขามป้อม เป็นสมุนไพรที่คนอินเดียใช้มาเป็นพันๆปี ในฐานะเป็นยาอายุวัฒนะ
บำรุงสายตา บำรุงสมอง ซึ่งคนอินเดียเรียกมะขามป้อมว่า Amla หรือ Amalaka มีความหมายว่า พยาบาลหรือแม่
ซึ่งสะท้อน สรรพคุณทางยาของมะขามป้อม อันมากไม่น้อยเลยทีเดียวได้อย่างดีเยี่ยม สมุนไพรมะขามป้อม พืชที่สำคัญในด้านการแพทย์อายุรเวทแบบเริ่มแรกและก็การดูแลรักษาสุขภาพหลายกิ้งก้านที่มีมานานนับร้อยปี
โดยใช้ประโยชน์จากส่วนต่างๆของมะขามป้อม แต่ว่าที่นิยมใช้สำหรับในการทำยามากที่สุดเป็นผลมะขามป้อม
ผลของมะขามป้อมมีวิตามินซีสูง
นอกเหนือจากนี้ยังมีสารแทนนินและสารโพลีฟีนอลซึ่งสารพวกนี้เป็นสารที่มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระก้าวหน้า
และก็มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาต่างๆยกตัวอย่างเช่น ต่อต้านความเสื่อมโทรมของผิว กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน
ยั้งลักษณะการทำงานของเอนไซม์ไทโรซิเนส (tyrosinase) รวมทั้งต้านการสร้างเมลานิน
จากคุณลักษณะดังที่กล่าวมาข้างต้นก็เลยทำให้มีการนำสารสกัดจากมะขามป้อม (Emblica extract) มาใช้เป็นองค์ประกอบในสินค้าเครื่องแต่งตัวสำหรับผิวพรรณ
โดยจะช่วยทำนุบำรุงผิว ทำให้ผิวขาวใส ลดความหมองคล้ำ ลดเลือนริ้วรอย
สำหรับเส้นผมพบว่ามะขามป้อมมีฤทธิ์ช่วยกระตุ้นการงอกของผมรวมทั้งประยุกต์ใช้ย้อมผมได้
มะขามป้อม หรือ มะขามป้อมอินเดีย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Phyllanthus emblica) ฯลฯไม้ยืนต้นประเภทหนึ่ง อยู่ในสกุล Phyllanthaceae ผลสดมะขามป้อม
คือผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง แล้วก็มีคุณค่าทางสมุนไพรด้วย มะขามป้อม
จัดคือผลไม้ที่มีวิตามินซีสูงที่สุด ในบรรดาผลไม้ทั้งหมดทั้งปวง
เพราะเหตุว่ามะขามป้อมลูกเล็กๆเพียงแค่ลูกเดียว
ให้วิตามินซีสูงกว่าวิตามินซีสังเคราะห์ถึง 12 เท่า และมากกว่าน้ำส้มคั้นถึง20 เท่า เกลือแร่ต่างๆกรดนิโคตินิก วิตามินซี เพ็กทิน
รวมทั้งแทนนินหลายชิ้น ผลแห้ง มีกรดมิวซิก เปลือกผล มีกรดเอลลาจิก
สรรพคุณสมุนไพรมะขามป้อม
ตำรายาไทย: เนื้อผลแห้ง รสเปรี้ยวฝาดขม ขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ เป็นยาฝาดสมาน
แก้ริดสีดวง แก้บิด ท้องเสีย ใช้ควบกับธาตุเหล็ก แก้โรคดีซ่าน และช่วยย่อยอาหาร
ยางจากผล รสเปรี้ยวฝาดขม ช่วยย่อยอาหาร ขับปัสสาวะ ใช้เป็นยาแก้ไอ
ตำรับยาแผนโบราณ: ผลอ่อน รสเปรี้ยวหวานฝาดขม บำรุงเนื้อหนังให้บริบูรณ์
กัดเสมหะในคอ ทำให้เสียงเพราะ แก้มังสังให้บริบูรณ์ แก้พรรดึก(ท้องผูก) แก้พยาธิ
ผลแก่ รสเปรี้ยวฝาดขมเผ็ด แก้ไข้เจือลม แก้ไอ แก้กระหายน้ำ แก้เสมหะ ทำให้ชุ่มคอ
ลดไข้ ขับปัสสาวะ ระบายท้อง บำรุงหัวใจ ฟอกโลหิต แก้ลม แก้ลักปิดลักเปิด
มีวิตามินซีมากกว่าส้ม 20 เท่า (เมื่อเทียบในปริมาณเท่ากัน)
ตำรายาไทย: มะขามป้อม จัดอยู่ใน “พิกัดตรีผลา” คือการจำกัดจำนวนผลไม้ 3 อย่าง มี ลูกสมอพิเภก ลูกสมอไทย
ลูกมะขามป้อม สรรพคุณแก้ปิตตะ วาตะ เสมหะ ในกองธาตุ กองฤดู กองอายุ และกองสมุฎฐาน
ส่วน ของ
"มะขามป้อม" ที่เอาไปใช้ผลดี
- ราก น้ำสุกรากของต้นมะขามป้อม
รับประทานเป็นยาลดไข้ เป็นยาเย็น ฟอกโลหิต แล้วก็ทำให้อ้วก
ถ้าเกิดกลั่นรากจะได้สารที่มีคุณลักษณะเป็นยาฝาดสมานที่ดียิ่งกว่าสีเสียด
- ลำต้น มีแก่นไม้แข็ง แช่อยู่ในน้ำมีคงทนถาวรมากมาย
ใช้งานก้าวหน้า ใช้ทำเครื่องเพชรพลอย เสาเข็ม หรือใช้เป็นเชื้อเพลิง
- ต้น เปลือก เป็นยาฝาดสมาน
- ใบ น้ำสุกใบใช้อาบลดไข้
- ใบแห้ง มีแทนนินมากมายใช้ย้อมเส้นใย เป็นต้นว่า ไหม
ขนสัตว์ ให้สีน้ำตาลเหลือง แม้กระนั้นถ้าเกิดใช้เกลือของเหล็ก ดังเช่น
เฟอร์รัสซัลเฟตเป็นตัวช่วยปรับสีติดทนจะได้ สีดำ
- ดอก มีกลิ่นหอมหวนเหมือนผิวมะนาว
ใช้เข้าเครื่องยา เป็นยาเย็นและยาระบาย
- ยางจากผล รสเปรี้ยวฝาดขม หยอดตาแก้อักเสบ
รับประทานช่วยสำหรับในการย่อยของกิน ขับฉี่
- เม็ด ชงน้ำร้อนรับประทานแก้ไข้
โรคที่เกิดขึ้นและมีปัญหาเกี่ยวกับน้ำดี อ้วก อ้วก โรคหืด หลอดลมอักเสบ
รวมทั้งใช้ล้างตา แก้โรคตาต่างๆเมล็ดเผาเป็นเถ้าผสมน้ำมันพืช
ใช้ทาแก้หิดรวมทั้งแผลตุ่มคันต่างๆน้ำมันบีบจากเม็ดใช้ทาหัว ทำให้ผมดกดำขึ้น
ทาคราวแรกๆผมเก่าจะหลุดตกไป แล้วผมใหม่จะผลิออกขึ้นมาดกขึ้น
คุณประโยชน์สมุนไพรมะขามป้อม
ไอ
เจ็บคอ เสลดติดคอ
ตามตำรายาไทยมั่นใจว่าของที่มีรสเปรี้ยวทุกหมวดหมู่ช่วย ละลายเสมหะ และก็แพทย์ยาท้องถิ่น
มั่นใจว่ารสเปรี้ยวที่ละลายเสลดรวมทั้งบำรุงเสียงดีที่สุดเป็นมะขามป้อม เดี๋ยวนี้มีการเรียนรู้พบว่าในมะขามป้อมมีสารที่ละลายน้ำได้มีฤทธิ์ละลายเสมหะ
บำรุงเสียง
มะขามป้อมสด สามารถช่วยทำนุบำรุงเสียงได้
เพราะเหตุว่าเวลาอม สมุนไพรมะขามป้อม จะมีผลให้เปียกแฉะคอ คอไม่แห้ง
เสียงจะผ่องใส
บำรุงร่างกายให้แข็งแรง
มะขามป้อม มีรสเปรี้ยว ฝาด ขม
เหมือนกันกับสมอไทย ก็เลยสามารถ แก้โรคต่างๆได้มากเหมือนกันกับสมอไทย
แก้หวัด
ใช้รับประทานเพื่อบรรเทาหวัด แก้ไอ
รวมทั้งละลายเสลดได้ มีแทนนินซึ่งมีฤทธิ์สำหรับเพื่อการต้านทานออกซิเดชัน ต่อต้านอนุมูลอิสระ
(Antioxidant) ยับยั้งการสร้างเมลานิน และก็สามารถยั้งการทำงานของเอนไซม์ไทโรซิเนส (Tyrosinase) ได้
ลดไขมันในเลือด
ด้วยสรรพคุณของมะขามป้อม ที่อุดมไปด้วย สารต้านอนุมูลอิสระ
ก็เลยเข้าใจกันว่ามีฤทธิ์ ช่วยสร้างเสริมระบบภูมิต้านทาน ต้านทานการอักเสบ
ช่วยรักษาโรคนานัปการ ยกตัวอย่างเช่น ลดคอเลสเตอรอลในเลือด ลดการแข็งตัวของเส้นโลหิตแดง เบาหวาน ตับอ่อนอักเสบ
โรคมะเร็ง ท้องเดิน โรคทางสายตา ปวดข้อ ถ่ายเป็นเลือด โรคอ้วน โรคข้อเข่าเสื่อม
หรือฆ่าเชื้อโรคแบคทีเรีย การศึกษาค้นคว้าวิจัยในขณะนี้โดยมากพบว่า สมุนไพรมะขามป้อม มีสรรพคุณ ลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด เบาหวาน มะขามป้อม
ใช้เป็นยาประจำถิ่นมาตั้งแต่สมัยก่อนสำหรับรักษาโรคโรคเบาหวาน เพราะว่าเช้าใจกันว่าช่วยจัดแจงภาวการณ์น้ำตาลในเลือดสูงได้อย่างมีคุณภาพ
แล้วก็ยังอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระเยอะแยะ
ผลต่อระบบหัวใจรวมทั้งเส้นเลือด
สารสกัดจากผลมะขามป้อม ยังมีฤทธิ์ปกป้องกล้ามเนื้อหัวใจตายนิดหน่อย
ยังมีการทดสอบพบว่าสารสกัดของมะขามป้อมมีฤทธิ์ลดไขมันในเลือดทั้งยังในสัตว์ทดสอบรวมทั้งคน มีฤทธิ์ต่อต้านโรคมะเร็ง มีฤทธิ์ต่อต้านเชื้อไวรัส
มีฤทธิ์ลดการอักเสบ มีฤทธิ์ เพิ่มภูมิต้านทาน
โรคอ้วน
เว้นแต่คุณประโยชน์ช่วยลดภาวะไขมันและโรคหัวใจ มะขามป้อม ยังถูกใช้อย่างล้นหลามสำหรับ การรักษาโรคอ้วน จากการเรียนรู้สูตรยาโบราณอย่าง ตรีผลา (Triphala) ซึ่งมีสมุนไพร 3 จำพวก อย่างเช่น มะขามป้อม สมอไทย และสมอพิเภก
เพื่อมองความสามารถสำหรับเพื่อการลดความอ้วนในคนอายุ 16-60 ปี โดยให้รับประทานตรีผลาวันละ 5 กรัม วันละ 2 ครั้งเปรียบเทียบกับยาหลอก ต่อจากนั้นก็เลยประเมินผลจากน้ำหนักตัว ดัชนีมวลร่างกาย (Body Mass Index: BMI) รอบเอวรวมทั้งรอบสะโพกทุก 4 อาทิตย์
รวมทั้งตรวจตราลักษณะการทำงานของตับและก็ไต ค่าแรงต้านทานต่ออินซูลิน
ผลของการทดสอบพบว่า กรุ๊ปที่รับประทานตรีผลามีน้ำหนักตัว
รอบเอว และก็รอบสะโพกน้อยลงกว่ากรุ๊ปที่กินยาหลอก รวมทั้งไม่เจอผลกระทบทั้งใน 2 กรุ๊ป
โรคข้อหัวเข่าเสื่อม
ตามขั้นตอนการรักษาหมออายุรเวทของประเทศอินเดียได้ใช้ สมุนไพรหลายอย่างสำหรับการรักษาโรค
โดยมะขามป้อม เป็นสมุนไพรอีกจำพวกที่มั่นใจว่า มีฤทธิ์ต้านการอักเสบแล้วก็เป็นส่วนประกอบอยู่ในตำรับยาดังกล่าวข้างต้น
ก็เลยมักถูกประยุกต์ใช้รักษาโรคข้อเข่าเสื่อม
ข้อควรคำนึงและก็สิ่งที่ไม่อนุญาตใช้
- ผู้เจ็บป่วยโรคเบาหวานที่ไม่อาจควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้
- พึงระวังการใช้ในคนป่วยที่ท้องเดินง่าย
เนื่องจากว่ามะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นยาระบาย
แหล่งอ้างอิง
บทความสุขภาพ โดยมูลนิธิหมอชาวบ้าน
https://www.doctor.or.th/article/detail/1901
ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี http://www.thaicrudedrug.com/main.php?action=viewpage&pid=101
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร http://medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/Phyllanthus_emblica.html
ศูนย์การศึกษาต่อเนื่องทางเภสัชศาสตร์ สภาเภสัชกรรม https://ccpe.pharmacycouncil.org/index.php?option=article_detail&subpage=article_detail&id=433
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น