สวยสองพันปีด้วย..."รากสามสิบ"

สวยสองพันปีด้วยรากสามสิบ

 มีสมุนไพรหลายชนิดที่มีชื่อเล่นแปลกไม่คุ้นหู บางชื่อก็ไพเราะ อาทิ กรุงเขมา ตาตุ่มทะเล พิลังกาสา พร้อมกับยังมีอีกชนิดที่ชื่อเตะตา ต้องใจเหลือเกินคือ “สาวร้อยผัว” เป็นสมุนไพรที่โชว์ในงานมหกรรมสมุนไพรแห่งชาติครั้งที่ 3 เมื่อปี 2549 เพียงแค่นามสมญาก็คงโดนใจหลายๆ คนสมุนไพรรากสามสิบชนิดนี้ถูกเอ่ยอ้างในคัมภีร์พระเวท นับว่าเป็นสมุนไพรที่มีการใช้มานานมากหลายพันปีแล้วฟังชื่อหลายคนอาจตั้งคำถามว่า จะคลับคล้ายกับรากราคะที่ นางกลีบผกา ตัวเอกในละครเรื่องแรมพิศวาส ใช้ทำเสน่ห์หรือเปล่า สมุนไพรชนิดนี้ ที่นอกจากจะเด่นในทางยาและข้าวปลาอาหารแล้วยังสามารถนำไปแปรธาตุเป็นผลิตภัณฑ์เสริมความงามได้อีกด้วยแต่เป็นความสวยงามจากด้านในคือสวยแบบสุขภาพอนามัยดีนั่นเอง ค่ะ

สมุนไพรรากสามสิบสรรพคุณหลากหลาย

“สาวร้อยผัว”เป็นสมุนไพรที่ปัจจุบันอาจไม่ค่อยมีคนรู้จักยกเว้นหมอยาสมุนไพรโบราณแต่ถ้าเรียก “รากสามสิบ” ก็จะปรากฏในตำราไม้สมุนไพร รากสามสิบ มีชื่อเรียกหลายชื่อต่างกันในแต่ละท้องถิ่นและมีการนำไปใช้ประโยชน์ในหลายๆด้านเช่นที่ จังหวัดกาญจนบุรี เรียกต้น สามร้อยราก ภาคกลางทั่วไปเรียก รากสามสิบ หรือ สามร้อยราก นิยมนำรากไปทำแช่อิ่ม ในชื่อเมนู รากสามสิบแช่อิ่ม ส่วนภาคอีสานเรียกว่า”ผักชีช้าง” รับประทานเป็นผักได้ใช้ยอดอ่อน ผลอ่อน โดยรับประทานสดสดนำมาต้มหรือแกงอ่อมก็ได้เช่นกัน ซึ่งให้กลิ่นหอมคล้ายผักชีลาว ทางภาคเหนือจะเรียกว่า จ๋วงเครือ หรือเรียก"ม้าสามต๋อน" ใช้เป็นยาดองเป็นยาบำรุงสำหรับเพศชาย ส่วนภาคใต้และคนโคราชเรียก “ผักหนาม” เพราะต้นมีหนาม สรรพคุณทางยาของรากสามสิบคือ บำรุงครรภ์ บำรุงตับปอด บำรุงกำลัง ขับปัสสาวะ รากมีรสเย็นหวาน สามารถนำรากมาต้ม เชื่อมหรือทำแช่อิ่มรับประทานเป็นอาหาร(กรอบดีมาก)

ในต่างประเทศที่เปรยมากที่สุดคือประเทศอินเดียใช้รากสามสิบทำเป็นของหวานเช่นเดียวกับเมืองไทยรากของสมุนไพรชนิดนี้ยังอาจจะนำมาทุบ ไม่ก็ขูดกับน้ำเพื่อใช้ซักเสื้อผ้าได้อีกด้วยสรรพคุณอื่นอื่นๆ ได้แก่การนำมาผลิตน้ำสกัดชีวภาพต้านเชื้อรา ฆ่าแมลง ฆ่าหอย และด้วยความสวยงามของต้น ทั้งกิ่งก้านและใบจึงสามารถนำมาเป็นไม้ประดับ ไม่ก็ ใช้จัดดอกไม้ได้ดีทีเดียว

สวยแบบสาวสองพันปีสำหรับตำรับยาสมุนไพร รากสามสิบ หรือ สาวร้อยผัว เมื่อผสมกับรากของสมุนไพรอื่นอื่นๆ อาทิรากคะคลอง รากมะเดื่อชุมพร ดินประสิว ต้มด้วยน้ำมะพร้าวนาฬิเก ใช้เป็นยาแก้ไข้ได้ดีนัก หมอยาพื้นบ้านโบราณจะใช้สาวร้อยผัวปรุงเป็นยาบำรุงสำหรับสตรี ดังนั้นที่มาของชื่อ “สาวน้อยผัว” ในที่นี้จึงหมายความในแง่ที่ว่าไม่ว่าสตรีใดจะอายุเท่าไรก็ยังสามารถมีลูกมีสามีได้ความหมายจึงเป็นไปในเชิงเป็นสาวสองพันปีอย่างไรอย่างนั้นโดยที่หมอโบราณจะนำรากมาต้มกิน หรือรักษาแห้งบดแล้วปั้นเป็นลูกกลอนกินกับน้ำผึ้ง  ไม่เพียงแต่ตำรายาไทยไทย เท่านั้นที่กล่าวถึงสรรพคุณสมุนไพรรากสามสิบชนิดนี้ในตำราอายุรเวทเองยังกล่าวถึงการใช้รากสามสิบเป็นสมุนไพร หลักสำหรับบำรุงสตรี โดยการทำให้สตรีกลับมาเป็นสาวนอกจากนี้ยังช่วยแก้ปัญหาอื่นๆของผู้หญิง เช่น ภาวะประจำเดือนไม่ปกติ ปวดประจำเดือนภาวะมีบุตรยาก ตกขาว ภาวะอารมณ์ทางเพศเสื่อมถอย ภาวะหมดประจำเดือน และใช้บำรุงน้ำนม บำรุงครรภ์ ป้องกันการแท้ง

ทว่า... สมุนไพรชนิดนี้หาใช่แต่จะโดดเด่นต่อนารีเพศเพียงอย่างเดียวไม่ ในอินเดียยังใช้ในการเพิ่มพลังทางเพศให้กับชายอีกด้วยซึ่งก็คล้ายกับทางภาคเหนือของไทยที่ใช้เป็นยาดองเพื่อเพิ่มพลังทางเพศของบุรุษเป็นที่น่ารู้ว่าตำรายาอินเดีย ยังนำรากสามสิบไปใช้เพื่อบำบัดอาการอื่นๆอีกมาก เช่น เป็นยาแก้ไอ ยารักษาโรคกระเพาะ ยาแก้บิด แก้ไข้ แก้อักเสบ มีข้อมูลบ่งบอกว่ารากสามสิบเป็นสมุนไพรที่ใช้มากที่สุดในอินเดียชนิดหนึ่ง

สมุนไพรเศรษฐกิจที่น่าจับตามอง

นอกเหนือจากคุณลักษณะที่กล่าวโดยทั่วไปแล้วยังมีการนำ”สาวร้อยผัว” หรือ “รากสามสิบ” ไปศึกษาวิจัยในห้องปฏิบัติการมากพอสมควร สาระสำคัญที่พบใน “สาวร้อยผัว” ได้แก่ apsaragamine A มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาคือต้านเชื้อแบคทีเรีย และเชื้อรา คลายกล้ามเนื้อของมดลูก บำรุงหัวใจ แก้การอักเสบ แก้ปวด มีฤทธิ์เยี่ยงฮอร์โมนเอสโตรเจน ยับยั้งเบาหวาน เป็นพิษต่อเซลล์มะเร็ง กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ต้านอาการเม็ดเลือดขาวต่ำ ลดระดับไขมันในเลือด ดูแลกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ขับน้ำนมยับยั้งการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร

 มีข้อพึงระวังประการหนึ่งในการใช้รากสามสิบ เนื่องแต่สมุนไพรชนิดนี้หายไปจากสังคมไทยเสียนานการที่จะนำมาใช้เป็นยาอีกครั้งจึงควรระมัดระวังเพราะเป็นสมุนไพรที่ออกฤทธิ์คล้ายเอสโตรเจนจึงห้ามใช้ในสตรีที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็ง สาวร้อยผัวหรือไม่รากสามสิบเป็นสมุนไพรที่มีประสิทธิภาพน่าจะฟื้นฟูนำกลับมาสู่สังคมไทยในรูปอาหาร ยาและสบู่ รวมทั้งสมุนไพรชนิดนี้ยังเป็นสมุนไพรที่อยู่ในรายการสินค้าที่จะลดภาษีภายใต้ขอบเขต การค้าเสรีอาเซียน - จีน ในข้อตกลง ไทย-จีน ตามพิกัดศุลกากรมีสถิติยืนยันว่ามีการส่งออกสมุนไพรชนิดนี้จากเมืองไทยในปริมาณค่อนข้างสูงรากสามสิบหรือสาวร้อยผัวอาจมีบทบาทพร้อมกับมีราคาทางเศรษฐกิจสูงมากในอนาคตแต่อย่างไรก็ตามการนำมาใช้ผลดีในเชิงพาณิชย์จำเป็นต้องมีการศึกษาอย่างชัดเจน เพื่อให้เกิดความยั่งยืน สำหรับผู้ใช้

เวปไซต์ thaiherbweb.com

Line ID  @thaiherbweb   (มีตัว@นำหน้า)

เพสบุุ๊ค  https://www.facebook.com/ThaiHerbClub

เบอร์โทร 0973199029, 0805842717, 021387031, 0863515214

EMAIL thaiherbweb@gmail.com